Xuất khẩu hàng hóa và những điều cần biết

Trong quý 3/2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt 128,57 tỷ USD, tăng 18,4% so với cùng kỳ năm trước và 9,6% so với quý 2/2025. Sự tăng trưởng ấn tượng này cho thấy hoạt động xuất khẩu hàng hóa đang phát triển mạnh mẽ. Vậy xu hướng và tiềm năng của xuất khẩu hàng hóa Việt Nam trong thời gian tới sẽ như thế nào?

1. Giới thiệu tổng quát về xuất khẩu hàng hóa

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hoạt động xuất khẩu hàng hóa đóng vai trò then chốt trong tăng trưởng kinh tế và hội nhập quốc tế. Để hiểu rõ hơn về lĩnh vực này, bạn cần hiểu rõ về khái niệm, tầm quan trọng cũng như xu hướng phát triển của ngành xuất khẩu Việt Nam hiện nay.

1.1. Xuất khẩu hàng hóa là gì?

Xuất khẩu hàng hóa là hoạt động kinh doanh trong đó hàng hóa được đưa ra khỏi lãnh thổ quốc gia để bán cho các thị trường nước ngoài, nhằm thu về lợi nhuận và ngoại tệ. Hiểu một cách đơn giản, đây là quá trình doanh nghiệp hoặc cá nhân mang sản phẩm sản xuất trong nước, xuất khẩu sang các quốc gia hoặc vùng lãnh thổ khác để tiêu thụ.

Tùy vào thỏa thuận giữa bên bán và bên mua, việc thanh toán có thể được thực hiện bằng nhiều loại tiền tệ khác nhau. Dựa trên sự thống nhất của hai bên trong hợp đồng thương mại.

1.2. Tầm quan trọng của xuất khẩu đối với nền kinh tế và các doanh nghiệp

Xuất khẩu hàng hóa là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Hoạt động này giúp mở rộng thị trường tiêu thụ, tạo việc làm cho người lao động và mang lại nguồn ngoại tệ lớn cho đất nước. Nhờ đó, quốc gia có thêm nguồn lực để nhập khẩu máy móc, công nghệ và nâng cao năng lực sản xuất.

Bên cạnh ý nghĩa kinh tế, xuất khẩu còn góp phần mở rộng quan hệ hợp tác và hội nhập quốc tế. Khi hàng hóa Việt Nam có mặt ở nhiều quốc gia, uy tín và vị thế của đất nước cũng được nâng cao.

Đối với doanh nghiệp, xuất khẩu mở ra cơ hội tiếp cận thị trường toàn cầu, tăng doanh thu và xây dựng thương hiệu. Việc cạnh tranh quốc tế cũng thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới công nghệ, cải thiện chất lượng sản phẩm và phát triển bền vững hơn.

1.3. Xu hướng và tiềm năng của ngành xuất khẩu hàng hóa Việt Nam

Ngành xuất khẩu hàng hóa Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với nhiều cơ hội mở rộng thị trường và nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. Đây là lĩnh vực giữ vai trò then chốt trong tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và thúc đẩy hội nhập quốc tế.

Theo Bộ Công Thương Việt Nam, năm 2025 ngành xuất nhập khẩu sẽ tập trung vào 5 định hướng trọng tâm:
(1) Ứng dụng đổi mới công nghệ và chuyển đổi số
(2) Tăng cường cơ chế kiểm soát rủi ro
(3) Hỗ trợ doanh nghiệp, địa phương mở rộng sản xuất và hợp tác chuỗi cung ứng
(4) Liên thông, kết nối dữ liệu trong quản lý xuất nhập khẩu
(5) Đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng, phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể trong phát triển ngành.

Với định hướng rõ ràng từ Bộ Công Thương cùng sự chủ động đổi mới của doanh nghiệp, ngành xuất khẩu hàng hóa Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng bền vững, từng bước khẳng định vị thế là trung tâm xuất khẩu năng động và uy tín của khu vực Đông Nam Á.

Đọc thêm: 5 định hướng hoạt động Xuất nhập khẩu năm 2025

2. Quy trình xuất khẩu hàng hóa

Các bước cơ bản trong quy trình xuất khẩu hàng hóa bao gồm:

Các bước cơ bản trong quy trình xuất khẩu hàng hóa

Đăng ký kinh doanh: Doanh nghiệp cần có đầy đủ giấy tờ pháp lý để được phép xuất khẩu hàng hóa.
Nghiên cứu thị trường: Doanh nghiệp cần tìm hiểu về nhu cầu của khách hàng, các quy định và tiêu chuẩn nhập khẩu, cạnh tranh và giá cả để đưa ra kế hoạch xuất khẩu hợp lý.
Tìm kiếm đối tác: Tìm kiếm đối tác kinh doanh đáng tin cậy trên thị trường để hợp tác trong việc xuất khẩu hàng hóa.
Ký kết hợp đồng: Doanh nghiệp ký kết hợp đồng với đối tác để đặt cọc và cam kết thực hiện việc xuất khẩu hàng hóa.
Thực hiện sản xuất và đóng gói: Khâu sản xuất và đóng gói hàng hóa cần phải đúng theo tiêu chuẩn và thỏa mãn theo yêu cầu của đối tác.
Thực hiện thủ tục xuất khẩu: Các thủ tục hải quan, các loại giấy tờ, chứng từ và các yêu cầu khác.
Vận chuyển: Vận chuyển hàng hóa đến địa điểm đích.
Thanh toán: Doanh nghiệp cần thực hiện các thủ tục thanh toán với đối tác để hoàn tất quá trình xuất khẩu hàng hóa.

3. Các điều kiện và tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu hàng hóa

Muốn hoạt động xuất khẩu hàng hóa hiệu quả, doanh nghiệp cần phải đáp ứng nhiều yêu cầu khác nhau tùy theo từng quốc gia và loại sản phẩm. Dưới đây là những điều kiện cơ bản các doanh nghiệp cần chú ý:

Văn hóa: Nghiên cứu phong tục, thói quen và thị hiếu tiêu dùng của khách hàng ở thị trường nhập khẩu để sản phẩm phù hợp và dễ được đón nhận.
Pháp lý: Tuân thủ quy định về hải quan, thuế, chứng nhận xuất xứ và tiêu chuẩn nhập khẩu của nước sở tại để tránh rủi ro pháp lý.
Tiêu chuẩn kỹ thuật và chất lượng: Đảm bảo sản phẩm đạt yêu cầu về chất lượng, an toàn, thiết kế, bao bì, môi trường và vệ sinh thực phẩm.
An toàn và kiểm định: Hàng hóa cần được kiểm tra, chứng nhận trước khi xuất khẩu nhằm đảm bảo uy tín và tránh bị trả hàng.
Chuỗi cung ứng: Quản lý hiệu quả quá trình sản xuất, đóng gói, vận chuyển và thanh toán để duy trì chất lượng và tiến độ giao hàng.
Nhãn hiệu và sở hữu trí tuệ: Đăng ký bảo hộ thương hiệu, kiểu dáng và sáng chế để bảo vệ quyền lợi và phòng tránh hàng giả, hàng nhái.

Việc nắm rõ và tuân thủ các tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu hàng hóa giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường quốc tế.

Có thể bạn quan tâm: Chứng nhận ISO - Giải thích, lợi ích và quy trình đạt chứng nhận

4. Xuất khẩu hàng hóa Việt Nam: Những ngành hàng chủ lực và tiềm năng

Những năm gần đây, hoạt động xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến vượt bậc. Chỉ 9 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 348,74 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chiếm ưu thế với 75,5% tổng kim ngạch, cho thấy vai trò lớn của khối FDI trong xuất khẩu.

Các nhóm hàng chủ lực trong xuất khẩu hàng hóa Việt Nam như:

Điện tử, máy tính và linh kiện tiếp tục là nhóm hàng dẫn đầu, đạt 109,98 tỷ USD, tăng mạnh 39% so với cùng kỳ.
Máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng đạt 44,27 tỷ USD, tăng 24,7%, phản ánh xu hướng đẩy mạnh sản xuất công nghiệp và xuất khẩu sản phẩm có hàm lượng kỹ thuật cao.
Hàng dệt may và giày dép vẫn duy trì vai trò truyền thống, đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu, dù tốc độ tăng trưởng chậm hơn.

Về cơ cấu hàng hóa, nhóm công nghiệp chế biến hiện chiếm tỷ trọng cao nhất với 88,6%, thể hiện sự chuyển dịch rõ rệt từ xuất khẩu nguyên liệu thô sang sản phẩm chế biến sâu, mang lại giá trị gia tăng cao hơn.

Trong thời gian tới, nhiều ngành hàng được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển:

Sản phẩm công nghệ cao (điện tử, linh kiện) có triển vọng mở rộng nhờ đầu tư FDI và xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu.
Nông, lâm, thủy sản vẫn giữ vai trò ổn định, đặc biệt với các sản phẩm chủ lực như cà phê, gạo, hạt điều, và gỗ góp phần đa dạng hóa cơ cấu xuất khẩu.

Đọc thêm: Xuất nhập khẩu vượt 680 tỷ USD, cán cân thương mại tiếp tục nghiêng về xuất siêu

5. Kết luận

Với tiềm năng lớn cùng định hướng đúng đắn từ Nhà nước và sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, ngành xuất khẩu hàng hóa Việt Nam hứa hẹn sẽ tiếp tục bứt phá mạnh mẽ trong những năm tới. Với những kiến thức và phân tích đã chia sẻ trong bài viết, hãy chủ động nắm bắt cơ hội, nâng cao năng lực cạnh tranh để vươn xa hơn trên thị trường toàn cầu.

AGlobal - giải pháp TMĐT xuyên biên giới tốt nhất cho doanh nghiệp.

Đăng ký tư vấn 1 - 1 miễn phí theo từng lĩnh vực ngành nghề của doanh nghiệp ngay Tại đây!